Alcohol en verkeer
Rijden onder invloed van alcohol blijft één van de voornaamste veiligheidsproblemen in het verkeer. In België alleen al speelt alcohol elk jaar een rol in meer dan 4000 letselongevallen, waarbij meer dan 1.000 doden en zwaargewonden en nagenoeg 6000 slachtoffers vallen¹. Bij 50% van de dodelijke ongevallen is alcohol in het spel.
¹ Bron: Belgisch Instituut Voor de Verkeersveiligheid
- Alcoholgebruik heeft door zijn verdovende werking een sterk effect op de rijvaardigheid:
- je reageert trager
- de concentratie vermindert
- het zicht neemt af ("tunnelzicht", waardoor minder overzicht)
- je inschattingsvermogen vermindert
- Bovendien brengt alcohol je gemakkelijk in een overmoedige stemming, waardoor je meer risico's gaat nemen en je rijstijl agressiever kan worden.
- Zelfs met een alcoholgehalte van 0,5‰ loop je 2,5 keer zoveel kans op een dodelijk ongeval (met 0,8‰ is dit 4,5 keer zoveel, met 1,5‰ 16 keer zoveel!)².
² Bron: Belgisch Instituut Voor de Verkeersveiligheid - De verwerking van alcohol door je lichaam is echter afhankelijk van een aantal factoren zoals geslacht, gewicht en de tijd die verstrijkt tussen het eerste glas en het beginnen rijden.
- Gebruik de alcoholcalculator om je te helpen bij het inschatten van het alcoholgehalte in je bloed na het drinken van alcohol.
Wat zegt de wet?
1. De Normen
Hoeveel mag je gedronken hebben om nog aan het verkeer te mogen deelnemen?
- De wettelijke norm werd vastgesteld op bloedalcoholconcentratie (BAC) van 0,5 promille. Of 0,21 mg/l uitgeademde alveolaire lucht (lucht uit de longblaasjes).
- Deze limiet is gelijk voor ervaren en minder ervaren bestuurders.
- Dit geldt voor deelname aan het verkeer met gelijk welk voertuig (wagen, motorfiets, brommer, fiets,...).
- Voor beroepschauffeurs (bestuurders van vrachtwagens, bussen, taxi's, ambulances,...) is de wet sinds 1 januari 2015 strenger geworden. Tijdens het uitoefenen van hun beroep is de alcohollimiet 0,2 promille. Of of 0,08 mg/l uitgeademde alveolaire lucht.
Dat betekent dat deze chauffeurs al na het drinken van één glas strafbaar zijn. In feite komt dit dus neer op een nultolerantie. De kleine speling van 0,2 promille is voorzien voor situaties zoals het eten van bepaalde gerechten die een kleine hoeveelheid alcohol bevatten.
2. Hoe wordt er gecontroleerd?
Iedereen die zich als bestuurder in het verkeer begeeft kan gecontroleerd worden op alcoholgebruik. Ook daders en slachtoffers van een verkeersongeval.
- Er kan eerst een pre-test uitgevoerd worden met een toestel dat de aanwezigheid van alcohol detecteert.
- Door de band genomen krijgt iedereen een ademtest aangeboden, bij gelijk welke controle van weggebruikers door de politie. De test geeft een indicatie van de aanwezigheid van alcohol via drie codes: S (Safe), A (Alert) of P (Positief). De ademtest kan niet geweigerd worden. Doe je dat wel, dan ben je strafbaar. De bestuurder heeft wel de mogelijkheid om éénmalig 15 minuten uitstel te vragen vooraleer deze test wordt uitgevoerd.
- Wanneer de ademtest de code A of P weergeeft (d.w.z. een alcoholgehalte van minstens 0,22mg/l uitgeademde alveolaire lucht), dan wordt een ademanalyse uitgevoerd om de precieze alcoholconcentratie te bepalen. Ook deze test kan niet geweigerd worden.
- Wanneer er duidelijke tekenen zijn van alcoholgebruik of dronkenschap, maar het onmogelijk is om een ademanalyse uit te voeren, dan wordt een bloedproef uitgevoerd, bijv. als iemand zwaargewond of bewusteloos is na een ongeval. De bloedafname gebeurt altijd door een arts.
3. Juridische gevolgen bij overschrijding van de normen
Bij overschrijding van de alcoholnormen volgt er steeds minstens een geldboete, onder de vorm van een onmiddellijke inning of een minnelijke schikking (die opgestuurd wordt).
- Bij een BAC vanaf 0,5 maar minder dan 0,8 promille wordt een tijdelijk rijverbod van minimum drie uur opgelegd.
- Vanaf een BAC van 0,8 promille krijg je een tijdelijk rijverbod van minimum zes uur. Het parket kan ook overgaan tot een onmiddellijke intrekking van het rijbewijs voor maximum 15 dagen.
- Vanaf een BAC van 1,2 promille handelt het parket de zaak af of wordt de betrokkene voor de rechtbank gedagvaard. De politierechtbank zal een gelboete opleggen die afhankelijk is van de vastgestelde alcoholconcentratie.
- Bestuurders die minder dan twee jaar over hun rijbewijs B beschikken, kunnen strengere straffen krijgen. De rechter zal automatisch een rijverbod opleggen en betrokkene moet opnieuw een rijexamen afleggen om het rijbewijs terug te krijgen.
- Bestuurders met een BAC van meer dan 0,8 promille in staat van dronkenschap of bij recidive (herval in het rijden onder invloed) kunnen door de rechter een alcoholslot opgelegd krijgen voor een periode van één tot drie jaar of zelfs levenslang.
- De rechter is zelfs verplicht een alcoholslot op te leggen aan bestuurders met een BAC van minstens 1,8 promille en bij recidivisten met tweemaal minstens een BAC van 1,2 promille binnen een tijdsperiode van drie jaar.
- Als er sprake is van alcoholverslaving dan kan de rechter geen alcoholslot opleggen maar wel een verval van het recht tot sturen wegens lichamelijke of geestelijke ongeschiktheid.
4. Over het alcoholslot
Indien de rechter een alcoholslot oplegt, moet de bestuurder bij een erkend dienstencentrum een alcoholslot laten installeren in elk voertuig dat hij wenst te besturen. De kosten van het alcoholslotsysteem moet de veroordeelde zelf betalen.
Een auto die is uitgerust met een alcoholslot, kan pas gestart worden na het afleggen van een ademtest met een alcoholconcentratie van minder dan 0,09 mg/l uitgeademde alveolaire lucht (of van een BAC van minder dan 0,2 promille). Bovendien moet de bestuurder een omkaderingsprogramma (zie 'Meer info') volgen bij een erkende omkaderingsinstelling en strikte voorwaarden naleven.