Alcohol en 'gastric bypass'
Uit onderzoek blijkt dat alcoholproblemen significant vaker voorkomen bij mensen die een 'gastric bypass' (maagomleiding) hebben ondergaan. Hoe komt dit en wat zijn (mogelijke) factoren die hierin meespelen?
Wat is een gastric bypass?
Een gastric bypass of maagomleiding is een operatie waarbij het spijsverteringskanaal wordt omgelegd, om de maag grotendeels te omzeilen. De maag wordt verkleind, soms tot slechts 10% van zijn oorspronkelijke omvang, en verderop op de dunne darm aangesloten. Met deze vrij drastische ingreep worden soms ernstige vormen van overgewicht behandeld.
Gevolgen van gastric bypass
De ingreep heeft een aantal belangrijke gevolgen voor de verwerking van voedingsstoffen. Daarom wordt onder andere aangeraden om zeer kleine porties te eten, niet te drinken bij het eten, suikerrijke producten te vermijden en vaak op een dag (kleine hoeveelheden) te eten.
Een gastric bypass heeft echter ook gevolgen wanneer andere stoffen worden ingenomen, zoals alcohol, medicatie en andere drugs.
Na een gastric bypass bereikt het alcoholniveau in je bloed een snellere en hogere piek. De alcohol blijft ook langer in je lichaam aanwezig. Concreet betekent dit dat je reeds van kleine hoeveelheden alcohol dronken kan zijn. Zelfs bij eenzelfde hoeveelheid alcohol als voorheen, zal je sneller over de maximum toegelaten limiet zitten om veilig aan het verkeer te kunnen deelnemen. De alcohol werkt ook sterker in op je lichaam waardoor zich gemakkelijker vergiftigingseffecten kunnen voordoen.
Onderzoek toont aan dat 83 % van de mensen die een gastric bypass hebben laten uitvoeren, alcohol blijven gebruiken. Vaak zijn ze niet op de hoogte van de mogelijke gevolgen hiervan.
De officiële richtlijn na de operatie is: geen alcohol meer. Eventueel kan na de eerste 2 jaar terug alcohol gebruikt worden, wanneer dit weinig frequent en zeer matig gebeurt. Ook al zijn bij andere ingrepen voor overgewicht (maagband en maagverkleining) de resultaten minder duidelijk, toch zou je ook dan de aanbeveling moeten krijgen om na de ingreep geen alcohol meer te drinken.
Medicatie wordt eveneens anders verwerkt in het lichaam, waardoor sommige medicatie een sterker effect krijgt en andere net minder. Zo krijgen bijvoorbeeld antidepressiva en de anticonceptiepil, een verlaagde werking. Terwijl bepaalde medicatie voor suikerziekte een verhoogde werking krijgt.
Alcoholproblemen
Uit onderzoek blijkt dat alcoholproblemen opvallend meer voorkomen bij mensen die een gastric bypass hebben ondergaan. Enerzijds is er waarschijnlijk een groep mensen die voordien reeds een alcoholprobleem had, maar die dit verzwegen of geminimaliseerd hebben tijdens de intakeperiode. Alcoholmisbruik is immers één van de conta-indicaties om de ingreep uit te voeren.
Anderzijds ontwikkelt een deel van de mensen pas na de ingreep een alcoholprobleem. Uit studies blijkt dat het gaat om 3 tot 10 % van deze groep.
Lees de getuigenis van Marc
Dit kan gedeeltelijk te maken hebben met het snellere en meer intense effect dat alcohol heeft na een gastric bypass. De snellere en hogere piek geeft immers een 'belonend effect' (dopaminesysteem).
Mogelijk spelen ook impulsiviteit en een tekort aan zelfcontrole een rol. Deze factoren kunnen gemeenschappelijk zijn bij overmatig eten en middelenmisbruik.
Een aantal bijkomende risicofactoren voor het ontwikkelen van een alcoholprobleem na de ingreep zijn:
- De aanwezigheid van een alcoholprobleem voor de ingreep
- Regelmatig (niet noodzakelijk problematisch) alcohol drinken voor de ingreep
- Een lager gevoel van verbondenheid met anderen voor de ingreep
- Mannen lopen meer risico dan vrouwen
- Jongere leeftijd
- Roken
- Recreationeel druggebruik
- Psychische problemen na de ingreep
- Familiale voorgeschiedenis van middelenmisbruik
- Weinig 'copingvaardigheden' (vaardigheden om met problemen om te gaan)
- Ingrijpende levensgebeurtenissen
Ook het gebruik van verslavende kalmeer- en pijnmedicatie (benzo’s en opiaten) blijkt vaak toe te nemen na een gastric bypass. De wisselwerking tussen die medicatie en alcohol brengt nog grotere risico’s met zich mee.
Bariatrische* ingrepen kunnen heel wat psychosociale gevolgen met zich meebrengen, waarbij sommige mensen alcohol als 'hulpmiddel' zullen gebruiken om hiermee om te gaan. Bijvoorbeeld wanneer je last hebt van sociale angsten.
* Bariatrie = tak van de geneeskunde die zich bezighoudt met de oorzaken, preventie en behandeling van obesitas
Soms zullen ook de gunstige effecten van de ingreep (gewichtsverlies, je 'beter in je vel voelen', minder schaamtegevoelens) onrechtstreeks een invloed hebben. Je komt vaker onder de mensen en je komt dus ook meer in omgevingen waar alcohol beschikbaar is... De mentale gezondheid voor de operatie bleek overigens geen voorspeller te zijn voor alcoholmisbruik nadien.
Het is dus belangrijk dat mensen voor een bariatische ingreep gescreend worden op alcoholgebruik en dat ze de nodige informatie krijgen over de effecten die alcohol kan hebben. Het verdient aanbeveling dat er ook nadien op dit vlak opvolging plaatsvindt. Er kwamen meer alcoholproblemen in het 2de jaar voor dan in het eerste, na de operatie.
Lees de getuigenis van Marc: ik werd alcoholist na een gastric bypass
Informatie voor bovenstaand artikel werd bekomen via www.eetexpert.be